درمان سرطان پوست با استفاده از الکتروکموتراپی و تعویض بافت درم

سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در سراسر جهان است و سرطان سلول‌های سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma یا SCC) دومین نوع شایع سرطان پوست پس از سرطان سلول‌های پایه‌ای (Basal Cell Carcinoma) محسوب می‌شود. این نوع سرطان معمولاً در مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند صورت، گوش‌ها، دست‌ها و بازوها ایجاد می‌شود. در موارد پیشرفته، SCC می‌تواند به بافت‌های عمیق‌تر مانند تاندون‌ها، استخوان‌ها و غدد لنفاوی نفوذ کند، که این امر درمان را پیچیده‌تر می‌سازد.

این سرطان با رشد غیرطبیعی و سریع سلول‌های سنگفرشی (SCs) مشخص می‌شود و معمولاً به‌صورت ضایعات بدون درد در مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند پشت دست و اندام فوقانی، ظاهر می‌شود. SCC به‌طور قابل توجهی باعث افزایش مرگ‌ومیر و ناتوانی در افراد مسن می‌شود و ناشی از جهش در DNA سلول‌ها است. این سرطان یکی از شایع‌ترین سرطان‌های پوستی است و میزان بروز آن با افزایش سن به سرعت افزایش می‌یابد.

دلایل ابتلا به سرطان پوست و راه های درمان آن

عوامل اتیولوژیک مهم ایجاد سرطان پوست، شامل اشعه ماوراء بنفش (UV)، پرتویونیزه‌کننده و برخی مواد شیمیایی سرطان‌زا هستند. عوامل خطر SCC را می‌توان به دو دسته بیرونی (مانند UV-A، پرتویونیزه‌کننده، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و مواد شیمیایی) و درونی (مانند ژنودرماتوزها، سرکوب سیستم ایمنی، ضایعات پوستی قبلی و کراتوز اکتینیک) تقسیم کرد. SCC معمولاً در مناطقی از بدن که در معرض اشعه UV قرار دارند، ایجاد می‌شود، اما می‌تواند در هر جایی از بدن نیز ظاهر شود. این سرطان ممکن است به سایر نواحی بدن از جمله غدد لنفاوی و اندام‌ها گسترش یابد و در این صورت می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.

برای بیشتر موارد SCC پوستی، جراحی به‌تنهایی به‌عنوان روش استاندارد طلایی در نظر گرفته می‌شود. با این حال، تلاش‌های اخیر در زمینه استراتژی‌های درمانی جدید، بر استفاده از الکتروکموتراپی (ECT) به‌عنوان درمان کمکی یا همزمان متمرکز شده‌اند. ECT یک روش غیرحرارتی برای از بین بردن تومور است که برای هر نوع تومور جامد ایمن و مؤثر است.

در این مقاله، به بررسی یک مورد از درمان موفقیت‌آمیز سرطان سلول‌های سنگفرشی پوست در یک زن 87 ساله با استفاده از ترکیب الکتروکموتراپی (Electrochemotherapy یا ECT) و تعویض بافت درم (Cellular Dermal Template یا CDT) می‌پردازیم. این روش درمانی نه تنها از آمپوتاسیون جلوگیری کرد، بلکه به حفظ عملکرد و ظاهر دست بیمار نیز کمک شایانی نمود.

مطالعه موردی: مراحل درمان بیمار مبتلا به سرطان پوست

بیمار مورد مطالعه، یک زن 87 ساله با تشخیص سرطان سلول‌های سنگفرشی پوست در ناحیه دست بود. تومور به حدی پیشرفت کرده بود که تاندون‌های دست را درگیر کرده بود و این امر جراحی را با چالش‌های زیادی مواجه می‌ساخت. بیمار به دلیل سن بالا و نگرانی از عوارض جراحی‌های گسترده، از انجام عمل آمپوتاسیون امتناع کرد. بنابراین، تیم پزشکی تصمیم گرفتند از روش‌های نئوادجوانت (قبل از جراحی) شامل الکتروکموتراپی یا الکترو شیمی درمانی استفاده کنند تا اندازه تومور کاهش یابد و جراحی به طور مؤثرتری انجام شود.

مرحله اول: الکتروکموتراپی نئوادجوانت

الکتروکموتراپی (ECT) یک روش درمانی نوین است که ترکیبی از شیمی‌درمانی و پالس‌های الکتریکی برای افزایش نفوذ داروهای شیمی‌درمانی به داخل سلول‌های سرطانی است. در این روش، داروی شیمی‌درمانی (معمولاً بلیومایسین) به صورت داخل وریدی یا موضعی تزریق می‌شود و سپس پالس‌های الکتریکی به ناحیه تومور اعمال می‌شوند. این پالس‌ها باعث ایجاد منافذ موقت در غشای سلول‌های سرطانی می‌شوند و به دارو اجازه می‌دهند به طور مؤثرتری وارد سلول‌ها شود.

در این مورد، بیمار دو جلسه الکتروکموتراپی با فاصله سه ماه دریافت کرد. پس از هر جلسه، اندازه تومور به طور قابل توجهی کاهش یافت و این امر امکان انجام جراحی با حاشیه‌های سالم را فراهم کرد. الکتروکموتراپی نه تنها باعث کاهش اندازه تومور شد، بلکه از آسیب به ساختارهای حیاتی دست مانند تاندون‌ها و استخوان‌ها نیز جلوگیری کرد.

مرحله دوم: برداشتن جراحی تومور

پس از کاهش اندازه تومور، جراحی انتخابی با حاشیه‌های سالم انجام شد. در این جراحی، تومور از نزدیک به تاندون‌ها برداشته شد، اما ساختارهای حیاتی دست مانند استخوان‌ها و تاندون‌ها حفظ شدند. این مرحله از درمان بسیار حیاتی بود، زیرا نه تنها تومور را به طور کامل برداشت، بلکه از آمپوتاسیون نیز جلوگیری کرد و به بیمار اجازه داد تا عملکرد دست خود را حفظ کند.

مرحله سوم: بازسازی بافت با تعویض درم

پس از برداشتن تومور، ناحیه‌ای از پوست که تومور در آن قرار داشت، نیاز به بازسازی داشت. برای این منظور، از تعویض بافت درم (Cellular Dermal Template یا CDT) استفاده شد. CDT یک ماتریس پوستی است که به عنوان یک داربست برای رشد سلول‌های پوستی جدید عمل می‌کند. این روش به بازسازی بافت‌های از دست رفته کمک می‌کند و بهبودی را تسریع می‌بخشد.

در این مورد، پس از حدود 4 هفته از قرار دادن CDT، یک گرافت پوستی نازک برای پوشش ناحیه‌ای که تومور برداشته شده بود، اضافه شد. زمان بهبودی حدود 10 روز طول کشید و بیمار توانست به سرعت به زندگی عادی خود بازگردد.

نتایج درمان سرطان پوست با الکتروکموتراپی

همانطور که گفته شد، سرطان سلول‌های سنگفرشی (SCC) پوست دست با استفاده از ترکیب الکتروکموتراپی (ECT) و تعویض بافت درم (CDT) بررسی شد. این روش درمانی ترکیبی به‌طور چشم‌گیری موفقیت‌آمیز بود و نتایج زیر را به همراه داشت:

۱. کاهش اندازه تومور پس از الکتروکموتراپی (ECT)

بیمار دو جلسه ECT با فاصله سه ماه دریافت کرد. در هر جلسه، داروی بلیومایسین به صورت داخل وریدی تزریق شد و پالس‌های الکتریکی به ناحیه تومور اعمال گردید. پس از اولین جلسه ECT، اندازه تومور 30٪ کاهش یافت. پس از جلسه دوم، کاهش اضافی 10٪ در اندازه تومور مشاهده شد. در مجموع، اندازه تومور 40٪ کوچک‌تر شد، که این کاهش اندازه، جراحی را آسان‌تر و مؤثرتر کرد.

۲. حفظ ساختارهای حیاتی دست

قبل از درمان، تومور به تاندون‌های عمقی دست نفوذ کرده بود و آمپوتاسیون (قطع عضو) به‌عنوان گزینه اولیه پیشنهاد شده بود. با کاهش اندازه تومور پس از ECT، جراحی انتخابی با حاشیه‌های سالم انجام شد و ساختارهای حیاتی مانند تاندون‌ها و استخوان‌ها حفظ شدند. این موضوع باعث شد که بیمار بتواند عملکرد دست خود را حفظ کند و از عوارض ناتوان‌کننده آمپوتاسیون جلوگیری شود.

۳. بازسازی موفقیت‌آمیز بافت با تعویض بافت درم (CDT)

پس از برداشتن تومور، ناحیه آسیب‌دیده با استفاده از CDT بازسازی شد. CDT یک ماتریس پوستی است که به عنوان داربستی برای رشد سلول‌های پوستی جدید عمل می‌کند. حدود 4 هفته پس از قرار دادن CDT، یک گرافت پوستی نازک روی ناحیه قرار داده شد. بهبودی کامل ناحیه جراحی حدود 10 روز طول کشید و بیمار توانست به سرعت به زندگی عادی بازگردد.

۴. بهبود عملکرد و ظاهر دست

پس از درمان، بیمار بهبود قابل توجهی در عملکرد دست خود تجربه کرد. اگرچه برخی محدودیت‌ها در حرکات انگشتان (به دلیل درگیری تاندون‌ها) وجود داشت، اما توانایی پیش‌گیری از دست (prehension) حفظ شد. از نظر ظاهری، ناحیه درمان شده به خوبی ترمیم شد و بهبود زیبایی‌شناختی قابل توجهی مشاهده گردید.

۵. عدم عود تومور در پیگیری سه‌ساله

بیمار به مدت سه سال تحت پیگیری قرار گرفت. در این مدت، هیچ نشانه‌ای از عود تومور مشاهده نشد. بررسی‌های تصویربرداری (MRI) و بیوپسی‌های انجام‌شده تأیید کردند که تومور به‌طور کامل برداشته شده و هیچ سلول سرطانی باقی نمانده است.

۶. کاهش هزینه‌های درمانی

این روش ترکیبی (ECT + CDT) در مقایسه با روش‌های جراحی رادیکال مانند آمپوتاسیون، هزینه‌های کمتری برای سیستم بهداشتی به همراه داشت. علاوه بر این، بهبود سریع‌تر و کاهش نیاز به جراحی‌های پیچیده، هزینه‌های جانبی را نیز کاهش داد.

۷. بهبود کیفیت زندگی بیمار

بیمار به دلیل سن بالا و شرایط پزشکی (مانند مشکلات قلبی و مصرف سیگار)، گزینه‌های درمانی محدودی داشت. این روش ترکیبی نه تنها از آمپوتاسیون جلوگیری کرد، بلکه به بیمار اجازه داد تا عملکرد دست خود را حفظ کند و به زندگی عادی بازگردد.

این مطالعه موردی نشان داد که ترکیب الکتروکموتراپی با برداشتن جراحی انتخابی و تعویض بافت درم یک روش مؤثر و ایمن برای درمان تومورهای بزرگ سرطان سلول‌های سنگفرشی پوست است. این روش نه تنها از آمپوتاسیون جلوگیری کرد، بلکه به حفظ عملکرد و ظاهر دست بیمار نیز کمک شایانی نمود. علاوه بر این، این روش هزینه‌کمتری نسبت به روش‌های جراحی رادیکال دارد و کیفیت زندگی بیمار را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد.

مزایای روش ترکیبی ECT و CDT

1. جلوگیری از آمپوتاسیون: در مواردی که تومور به ساختارهای حیاتی مانند تاندون‌ها و استخوان‌ها نزدیک است، روش‌های جراحی رادیکال مانند آمپوتاسیون ممکن است تنها گزینه باشند. اما ترکیب الکتروکموتراپی با جراحی انتخابی و تعویض بافت درم می‌تواند از این امر جلوگیری کند و عملکرد عضو را حفظ نماید.
2. کاهش اندازه تومور: الکتروکموتراپی به طور مؤثری اندازه تومور را کاهش می‌دهد و این امر امکان انجام جراحی با حاشیه‌های سالم را فراهم می‌کند. این موضوع به ویژه در مواردی که تومور به ساختارهای حیاتی نزدیک است، بسیار مهم است.
3. بازسازی بافت: تعویض بافت درم (CDT) به بازسازی بافت‌های از دست رفته کمک می‌کند و بهبودی را تسریع می‌بخشد. این روش به بیماران اجازه می‌دهد تا به سرعت به زندگی عادی خود بازگردند.
4. هزینه‌کمتر: روش ترکیبی ECT و CDT هزینه‌کمتری نسبت به روش‌های جراحی رادیکال دارد و این امر آن را به یک گزینه مقرون‌به‌صرفه برای بیماران تبدیل می‌کند.
5. بهبود کیفیت زندگی: حفظ عملکرد و ظاهر عضو آسیب‌دیده به طور قابل توجهی کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد. این موضوع به ویژه در افراد مسن که ممکن است توانایی تحمل جراحی‌های گسترده را نداشته باشند، بسیار مهم است.

محدودیت‌ها و چالش‌ها

اگرچه روش ترکیبی ECT و CDT مزایای زیادی دارد، اما برخی محدودیت‌ها و چالش‌ها نیز وجود دارد. برای مثال، الکتروکموتراپی ممکن است در همه بیماران مؤثر نباشد و به تجهیزات و تخصص خاصی نیاز دارد. علاوه بر این، تعویض بافت درم ممکن است در برخی موارد به خوبی جواب ندهد و نیاز به جراحی‌های اضافی داشته باشد.

جمع‌بندی

در نهایت، این مطالعه موردی نشان می‌دهد که ترکیب الکتروکموتراپی یا الکترو شیمی درمانی با جراحی انتخابی و تعویض بافت درم یک روش مؤثر و ایمن برای درمان تومورهای بزرگ سرطان سلول‌های سنگفرشی پوست است. این روش نه تنها از آمپوتاسیون جلوگیری می‌کند، بلکه به حفظ عملکرد و ظاهر عضو آسیب‌دیده نیز کمک می‌کند. با توجه به مزایای این روش، به نظر می‌رسد که می‌تواند به عنوان یک گزینه درمانی مناسب برای بیماران مبتلا به SCC پیشرفته در نظر گرفته شود.

این روش درمانی نوین نه تنها امید جدیدی برای بیماران مبتلا به سرطان پوست فراهم می‌کند، بلکه نشان‌دهنده پیشرفت‌های قابل توجه در زمینه درمان سرطان‌های پوستی است. با ادامه تحقیقات و توسعه این روش‌ها، می‌توان امیدوار بود که در آینده شاهد درمان‌های مؤثرتر و کم‌تهاجم‌تری برای بیماران مبتلا به سرطان پوست باشیم.

منبع